စာစဥ္စု (၃)။ နိင္ငံေရး သတင္း ထိန္ခ်န္မွဳ၏ အက်ိဳး ဆက္ မ်ား။

ဒီစာေစာင္မွာ ေတာ့၊ ေခတ္အဆက္ဆက္ ျမန္မာ အစိုးရမ်ား အပါအဝင္၊ ဒီ နိင္ငံေရးအုပ္စုမ်ား အေနႏွင့္၊ ျပည္သူကိုသတင္းျဖန္ ့ေဝမွဳ ျပဳၾကရာမွာ၊ အေရးပါ အေၾကာင္း အခ်က္မ်ားကို၊ အမွတ္မထင္ (သို ့) ရည္ရြယ္ခ်က္ တရပ္အရ၊ ထိမ္ခ်န္ထားခဲ့မွဳ မ်ားရဲ ့ အက်ိဳးဆက္ေတြ ကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြး တင္ျပလိုပါတယ္။ ဒီလိုနိင္ငံေရး သတင္း ထိမ္ခ်န္မွဳ၊ နိင္ငံေရး ဇတ္လမ္းျမဳတ္ကြက္ ထားရွိခဲ့မွဳ (non-transparency) မ်ား ဟာ၊ ျမန္မာသမိုင္း တေလွ်ာက္လံုး အစီုးရ အဆက္ဆက္က လြပ္လပ္ ေရးရခ်ိန္မွစ၍၊ ျပဳခဲ့ ေၾကာင္း ေတြ ့ရပါတယ္။ လက္ရွိ ရိုဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤါလီ) ကိစၥ ရပ္မွာလည္း၊ ယင္းသို ့ နိင္ငံေရးသတင္း ထိမ္ခ်န္မွဳ မ်ား၊ တိုင္းရင္းသား ရခိုင္အုပ္စု ႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤါလီ)အုပ္စု ႏွစ္ဖက္စလံုးမွ ျပဳေနၾကတာ၊ ေတြ ့ရပါတယ္။ ဒီကိစၥဟာ ေလးနက္ က်ယ္ျပန္ ့တဲ့ ကိစၥ တရပ္ျဖစ္တဲ့ အတြက္၊ ေအာက္ပါမွတ္တမ္းမွာ နံပါတ္စဥ္ထိုးျပီး ေရးသားသြားပါမယ္။ ေနာက္ပိုင္းဆက္လက္ေဆြးေႏြးတဲ့ အခါ ရည္ညြန္းရ လြယ္ကူေအာင္ပါ။

နိင္ငံေရးသတင္း ထိမ္ခ်န္မွဳနွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤါလီ) ျပသနာ။

အားလံုး မဂၤလာပါ။ စာရွဳသူမ်ား မဂၤလာ အေပါင္းႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ၂၀၁၉ ျဖစ္ပါေစ လို ့၊ စာေရးသူ (ဦးေနဦး။ ဆစ္ဒနီ) က၊ ေရွးဦးစြာ ဆုေတာင္းေမတၱာ ေပးပို ့လိုပါတယ္။ စာေရးသူ ၂၀၁၈ စက္တင္ဘာလဆန္းပိုင္း က ေပးပို ့ထားခဲ့တဲ့ စာေစာင္ မွာ၊ ရိုဟင္ဂ်ာ သမိုင္း ေၾကာင္းကို၊ ရခိုင္ ႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရး လွဳပ္ရွားသူမ်ား ႏွစ္ဖက္ႏွစ္ရပ္ တင္ျပေဆြးေႏြးမွဳမ်ား ျပဳၾကရာမွာ၊ ယင္း ႏွစ္ဖက္ႏွစ္ရပ္လံုးမွ၊ အေၾကာင္းရပ္မ်ားစြာကို လိမ္လည္ ဝါဒျဖန္ ့မွဳမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနၾကေၾကာင္း၊ ျမန္မာလူထုထံ အသိေပး တင္ျပခဲ့ ပါတယ္။ ဒီလို မမွန္သမိုင္းနွင့္ လိမ္လည္ဝါဒျဖန္ ့ခ်ီ မွဳ ဟာ၊ ဒီမိုကေရစီေရး၊ လြပ္လပ္စြာ ေျပာေရးဆိုခြင့္ ေဘာင္ အတြင္းမွာ ရွိေနတဲ့ အတြက္၊ အစီုးရ အေနႏွင့္ သည္းညီးခံ ၍၊ ျပည္သူလူထုကိုသာ အမွန္သမိုင္းေၾကာင္းကို၊ တိုက္ရိုက္ ပညာေပး သုံးသပ္ တင္ျပ ျခင္းျဖင့္သာ၊ တုံ ့ျပန္မွဳ ျပဳရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပခဲ့ပါတယ္။

ဒီစာေစာင္မွာ ေတာ့၊ ေခတ္အဆက္ဆက္ ျမန္မာ အစိုးရမ်ား အပါအဝင္၊ ဒီ နိင္ငံေရးအုပ္စုမ်ား အေနႏွင့္၊ ျပည္သူကိုသတင္းျဖန္ ့ေဝမွဳ ျပဳၾကရာမွာ၊ အေရးပါ အေၾကာင္း အခ်က္မ်ားကို၊ အမွတ္မထင္ (သို ့) ရည္ရြယ္ခ်က္ တရပ္အရ၊ ထိမ္ခ်န္ထားခဲ့မွဳ မ်ားရဲ ့ အက်ိဳးဆက္ေတြ ကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြး တင္ျပလိုပါတယ္။ ဒီလိုနိင္ငံေရး သတင္း ထိမ္ခ်န္မွဳ၊ နိင္ငံေရး ဇတ္လမ္းျမဳတ္ကြက္ ထားရွိခဲ့မွဳ (non-transparency) မ်ား ဟာ၊ ျမန္မာသမိုင္း တေလွ်ာက္လံုး အစီုးရ အဆက္ဆက္က လြပ္လပ္ ေရးရခ်ိန္မွစ၍၊ ျပဳခဲ့ ေၾကာင္း ေတြ ့ရပါတယ္။ လက္ရွိ ရိုဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤါလီ) ကိစၥ ရပ္မွာလည္း၊ ယင္းသို ့ နိင္ငံေရးသတင္း ထိမ္ခ်န္မွဳ မ်ား၊ တိုင္းရင္းသား ရခိုင္အုပ္စု ႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤါလီ)အုပ္စု ႏွစ္ဖက္စလံုးမွ ျပဳေနၾကတာ၊ ေတြ ့ရပါတယ္။ ဒီကိစၥဟာ ေလးနက္ က်ယ္ျပန္ ့တဲ့ ကိစၥ တရပ္ျဖစ္တဲ့ အတြက္၊ ေအာက္ပါမွတ္တမ္းမွာ နံပါတ္စဥ္ထိုးျပီး ေရးသားသြားပါမယ္။ ေနာက္ပိုင္းဆက္လက္ေဆြးေႏြးတဲ့ အခါ ရည္ညြန္းရ လြယ္ကူေအာင္ပါ။

ျမန္မာ လြပ္လပ္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳ မွ စတင္

၁။ ဒီရိုဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤါလီ) ကိစၥ ကို ၾကည့္လိုက္ရင္ေတာ့၊ စာေရးသူ ( FAQs 1. http://www.rohingya-faqs.org/faq-01.html ) မွာ ရွင္းျပခဲ့တဲ့ အတိုင္း၊ ျမန္မာနိင္ငံ လြပ္လပ္ေရး ရခါစ ၁၉၄၈ ခုမွာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အေျပာင္းအလြဲ ( transition ) ေခ်ာမြတ္ေစရန္ အတြက္၊ အဗၺဒူလ္ဂဖါး ( Abdul Gaffar ) ႏွင္ ဆူလတန္အာမက္ ( Sultan Ahmed ) တို ့ကို၊ ပါလီမန္အတြင္း ပါဝင္ေဆြးေႏြးခြင့္ ကို ေပးခဲ့ပါတယ္။ ယင္းတို ့ႏွစ္ဦး ကေတာ့၊ ၁၉၄၇ ခု ဧျပီလ မွာ၊ တိုင္းရင္းသားမ်ားသာ ပါဝင္ခြင့္ျပဳခဲ့တဲ့ နိင္ငံလံုးက်ြတ္ ေရြးေကာက္ပြဲ တြင္ မပါဝင္ခဲ့ပါ။ ဒီမွာ အဗၺဒူလ္ဂဖါး ကေတာ့ စစ္တေကာင္း ျမိဳ ့မွာ ေမြးဖြားခဲ့ျပီး၊ ဆူလတန္အာမက္ ကေတာ့ ေမာင္းေတာနယ္မွာ ေမြးဖြား ၾကီးျပင္းခဲ့သူလို ့ သိရပါတယ္။ ဒီမွာ နားလည္ထားဖို ့က၊ ၁၈၈၆ သီေပါမင္း ပါေတာ္မူခဲ့ခ်ီန္က စတင္ျပီး၊ ဗ်ိတိလွ် နယ္ခဲ် ့ အစိုးရဟာ၊ အိႏၵိယ မွ ကုလားမ်ား အကူ အညီ ႏွင့္သာ ျမန္မာျပည္ တခုလံုးကို အုပ္ခ်ဳပ္နိင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယကမာၻ စစ္အျပီး၊ ဂ်ပန္ထြက္သြား ၁၉၄၈ခု ၊ ဗ်ိတိလ်ွ ျပန္ဝင္လာခ်ိန္မွာေတာ့ ကုလားဦးေရ ၂ သန္းခန္ ့ ရွိေနတယ္လို ့ သိရပါတယ္ ( ယင္းအခ်ိန္ ျမန္မာနိင္ငံလူဦးေရ ၂၀ သန္းခန္ ့)။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး မွာဆိုလ်ွင္ ရဲဖက္၊ တရားရံုး ႏွင့္ စစ္ဖက္ မ်ားမွာပါ အိႏၵိယ မွ ကုလား လူမ်ီဳးမ်ားသာ အဓိက ပင္မ ထမ္းေဆာင္ မွဳ ရွိေနခဲ့ ေၾကာင္း ေလ့လာရရွိပါတယ္။

၂။ ဒီ နိင္ငံတရပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာ လြဲေျပာင္းမွဳ ( political transition )ဆိုတာကေတာ့၊ နိင္ငံေရး သေဘာတရား မွာ အင္မတန္ သီမ္ေမြ ့ျပီး၊ အျမင့္ဆံုး အေနအထား တရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ နီင္ငံေရးမွာက၊ လြယ္မေယာင္ႏွင့္ ခက္၊ တိမ္မေယာင္ႏွင့္ နက္ ဆိုတာ ဒီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာလြဲေျပာင္းမွဳ တခုအပါအဝင္ ျဖစ္နိင္ပါတယ္။ ၁၉၄၈ မွာ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ ေရွ ့တန္းတင္၊ နိင္ငံေရးသမား ျမန္မာ အမ်ားစုကေတာ့၊ စိတ္မရွည္နိင္။ ”ေဟ့ ငါတို ့လြပ္လပ္ေရးရျပီ၊ နိင္ငံျခားသား ကုလားေတြ အကုန္ေမာင္းထုပ္” ေကွ်ြးေက်ာ္ ဆႏၵျပဳ ေနမွာျဖစ္ပါတယ္။ ၄င္း ၁၉၄၇ ဇႏၷဝါရီလ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္ျပဳစဥ္၊ လန္ဒန္ျမိဳ ့ လြပ္လပ္ေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မွာ ဂဠဳန္ဦးေစာ ႏွင့္ သခင္ဘစိန္ တို ့ ႏွစ္ဦးဟာ၊ ယင္းစာခ်ဳပ္ကို ကန္ ့ကြက္တဲ့ အေနနဲ ့ လက္မွတ္ မထိုးခဲ့ တာ၊ အားလံုး သတိရၾကမွာပါ။ ဒီ ၁၉၄၈ ခု ျမန္မာနိင္ငံ အေနအထား နွင့္ သံုးသပ္ၾကည့္လိုက္လွ်င္၊ လြပ္လပ္ေရးႏွင့္၊ အစိုးရ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာလြဲေျပာင္းမွဳကိစၥမွာ၊ က်ဆံုးေလျပီးေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္တကြ၊ ျမန္မာလြပ္လပ္ေရး ပိသုကာၾကီး မ်ားရဲ ့ အေမ်ွာ္အျမင္ ရွိခဲ့ မွဳ၊ ဆႏၵမေစာ၊ ခ်င့္ခ်ိန္နိင္ေသာ နီင္ငံေရး သေဘာတရား ျပည့္ဝမွဳ ယင္းတို ့ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား ကို၊ ေစ့ေစ့ေတြး မွ ေရးေရးေပၚဆိုသလို အထူး ေလးစားဖြယ္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေကာက္ခ်က္ခ် နိင္ပါတယ္။

အမွဳ ့မဲ့အမွတ္မဲ့ ထိမ္ခ်န္မွဳ၊ စာရင္းမွန္ ဖံုးကြယ္မွဳ

၃။ တခုသတိျပဳရမွာက၊ ျမန္မာ နိင္ငံတြင္း လြပ္လပ္ေရးရျပီး ေနာက္ပိုင္း၊ နိင္ငံေရးသမိုင္းေဆြးေႏြးမွဳမ်ား မွာ၊ ဒီ ရီုဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤါလီ) အမတ္ ႏွစ္ေယာက္ အေၾကာင္း၊ ေျပာဆိုေရးသာမွဳ မေတြ ့ခဲ့ရပါ။ သာမန္ကာ လွ်ံကာေလာက္သာ ေဖၚျပမွဳ ရွိမယ္လို ့ယူဆရပါတယ္။ နိင္ငံေရး သခင္မ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ဦနဳ တို ့ ဦးသီန္းေဖျမင့္ တို ့ တစံုတရာ ေရးသားေျပာဆိုခဲ့ မွဳ ရွိခဲ့ပံုမရပါ။ ျမန္မာလူမ်ူိဳးေတြ အေနႏွင့္၊ နိင္ငံေရးမွာ အမွဳမဲ့ အမွတ္မဲ့ ေနတတ္မွဳမ်ားေၾကာင့္လည္း၊ ဒီ ရိုဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤါလီ) အမတ္ ႏွစ္ဦးဟာ၊ လြပ္လပ္ေရးရခါစမွာ၊ ဘယ္လို အေနအထား နွင့္ ပါဝင္ခဲ့တယ္ဆိုတာ၊ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မွတ္တမ္းမွတ္ရာ မထားခဲ့မွဳမ်ားဟာ၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျပည္သူတို ့ နားမလည္နိင္။ ရိုဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤါလီ) လူမ်ီဳးစုအေနႏွင့္လည္း ျမန္မာ အစိုးရမ်ားအေပၚ သံသယျဖစ္မွဳမ်ား ျဖစ္လာေစတယ္လို ့ ယူဆရပါတယ္။

၄။ တဖန္လည္း၊ ဒီအမတ္ႏွစ္ဦးမွ စတင္ သံုးႏွဳံးခဲ့တဲ့၊ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ီဳးစု ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို၊ ၁၉၄၈ မွ ၁၉၆၁ အထိ၊ ျမန္မာစာနယ္ဇင္းမ်ား၊ စြယ္စံုက်မ္း ႏွင့္ ျမန္မာအစိုးရမွ တရားဝင္လက္ခံသံုးႏွဳံးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ၾကီး ၁၉၆၁ ခု မွာ ေမာင္းေတာျမိဳ ့ မူဂ်ာဟစ္သူပုန္မ်ား လက္နက္ခ်ပြဲ မွာေပးသြားတဲ့ မိန္ခြန္း ကိုဥပမာ အျဖစ္ ဖတ္ၾကည့္ နိင္ပါတယ္။ ( "Documents" http://www.rohingya-faqs.org/node/3 မွာစုေဆာင္းတင္ျပထား။)ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း စစ္အစိုးရ လက္ထက္မွာ ဒီ ရိုဟင္ဂ်ာအသံုးအႏွဳံး ကို ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ခန္ ့လံုးဝ ျပည္ဖံုးကား ခ်ထားခဲ့ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ အမွန္ တကယ္မွာ မရွိတဲ့ အေၾကာင္း၊ ဘယ္သူတဦးတေယာက္ ကမွ ေသေသခ်ာခ်ုာ ေလ့လာ စံုစမ္းမွတ္တမ္းတင္မွဳ မျပဳခဲ့ပါ။ ဒီလို နိင္ငံေရး အေမွာင္ခ်မွဳ ဟာ ၁၉၉၁ ေနာက္ပိုင္း၊ နိင္ငံတကာမွာ အၾကီးအၾကယ္ ရွုပ္ေထြးမွဳမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေစခဲ့ပါတယ္။ ဒီကိစၥကို ဂဃနဏ မသိနိင္ၾကတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ၊ သုေတသန ရမ္းေရာ္ျပဳစုသူ ျမန္မာ၊ ရခိုင္ သမိုင္းဆရာမ်ား ကလည္း "ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတာ ရြာေဟာင္းကက်ား" လို ့ေျပာတဲ့ အဆင့္က မတက္ၾကေတာ့ပါ။ အမွန္ကေတာ့ ၁၉၄၈ ခု မွာ ဂ်ေမတူဦလီမာ အဖြဲ ့ကေန၊ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ဦးႏုထံ တင္ျပခ်က္ စာတမ္း အေထာက္အထား တခုတည္း ကပင္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတာ တကယ္ မရွိေၾကာင္း၊ နိင္ငံေရးသေဘာတရားအရ တည္ထြင္ခဲ့မွဳတခုျဖစ္ေၾကာင္း၊ သိသာနိင္ေလာက္ပါတယ္။ ( ဖတ္ရွဳရန္။ http://www.rohingya-faqs.org/docs/19481207_jamiatul-ulama.pdf ) ဒီစာတမ္း က ျမန္မာနိင္ငံ မွတ္တမ္းရံုးမွာ ၁၉၄၈ ခုထည္းက ရွိေနခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ နိင္ငံေရးသံုးသပ္သူ တဦးအေနႏွင့္ ေဝဖန္ရလွ်င္ေတာ့၊ ျမန္မာ စစ္အစိုးရ (ႏွင့္လက္ရွိ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရ) မ်ား၊ ယင္းစာတမ္းတရပ္ အေရးၾကီးေၾကာင္း မသိနိင္ၾကတာဟာ၊ နိင္ငံေရးသမိုင္း၊ ျမန္မာလြပ္လပ္ေရးသမိုင္း အေျခခံ ညံ့ျဖင္းႏံုခ်ာ မွဳ ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာတို ့၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ လူဦးေရ စာရင္းဇယား ဖံုးကြယ္လိုမွဳ အေနအထား

၅။ စာေရးသူ အေနႏွင့္ ၁၉၄၂ ခု၊ ၁၉၅၅ ခု ႏွင့္ ၁၉၇၃ ခု၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ လူဦးေရ စစ္တမ္း (သန္းေခါင္စာရင္း) မူရင္းမ်ား ကို ယေန ့ထက္တိုင္ ရွာေဖြေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတြ ့ရင္၊ ရနိင္ရင္ ပို ့ေပးၾကပါ။ ဒီ သန္းေခါင္စာရင္း မွတ္တမ္းေတြကေတာ့၊ အထူးသီးသန္ ့စိတ္ဝင္စား စရာ ေကာင္းတာ အမွန္ပါဘဲ။ ဒီစာရင္းေတြကို၊ လက္ဝယ္ထားရွိသူ ျမန္မာမ်ား (အစိုးရ အပါအဝင္)၊ အေၾကာင္းတရပ္ေၾကာင့္ ထိမ္ခ်န္ထားသည္လို ့ယူဆရပါတယ္။

၁၉၄၂ ခု လူဦးေရစာရင္းကေတာ့၊ ျမန္မာနိင္ငံ ဗ်ိတိလွ် အစိုးရ လက္ေအာက္မွာရွိစဥ္ကာလ ျဖစ္ပါတယ္။ ယင္းသန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူျပီးခ်ိန္၊ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ျဖစ္၊ ျမန္မာနိင္ငံ ကို ဂ်ပန္တပ္မ်ား ဝင္လာခဲ့ပါတယ္။ ယင္းမွတ္တမ္း မ်ားကို ဂ်ပန္စစ္တပ္မွ သီမ္းဆီးသြားခဲ့ျပီး၊ လက္ရွိ ဂ်ပန္ စစ္သမိုင္း မွတ္တမ္းေဟာင္းမ်ား ႏွင့္ တကြ၊ တေနရာမွာ ရွိေနနိင္တယ္လို ့၊ အခ်ီဳ ့ေလ့လာသူမ်ား သံုးသပ္ထားပါတယ္။ ဗ်ိတိလွ် အစိုးရလက္ထက္ မွာ သန္းေခါင္စါရင္း ၁၀ ႏွစ္တၾကီမ္ တိတိက်က် ျပဳစုခဲ့တာျဖစ္ျပိး၊ ယခုအခါ ၁၉၀၁၊ ၁၉၁၁၊ ၁၉၂၁ ႏွင့္ ၁၉၃၂ ရခိုင္လူဦးေရ စာရင္းကို လန္ဒန္ စာၾကည့္တိုက္ မ်ားမွတဆင့္ ရရွိနိင္ေၾကာင္းသိရပါတယ္ (စာေရးသူ၏ လက္ရွိ ( "HistoricDocuments" http://www.rohingya-faqs.org/node/4 ) တြင္ ဆက္လက္ တင္ေပးသြားမည္)။ ယင္းတို ့မွတဆင္ ့ဘဂၤါလီ လုပ္သားမ်ား ေရြွ ့ေျပာင္းေနထိုင္မွဳ အေနအထား ကို ေလ့လာရရွိနိင္ပါတယ္။

၆။ ၁၉၅၅ ခု သန္းေခါင္စာရင္း ကေတာ့ တမ်ီဳးစိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းပါတယ္။ ယင္း စာရင္းဟာ ျမန္မာ နိင္ငံ လြပ္လပ္ေရး ရျပီး ပထမ ဆံုးအၾကီမ္ ကုလသမၼဂ အကူအညီ ႏွင့္ ေကာက္ခံခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္တြင္း ေရာင္စံုသူပုန္မ်ား၊ ဆူပူမွဳျဖစ္ပြားဆဲ လံုခ်ံဳေရး မရွိတဲ့ အတြက္၊ စာရင္းကို ၃ ခါခြဲ ျပိး ေကာက္ခဲ့ရေၾကာင္း မွတ္တမ္းထားရွိပါတယ္။ ဒီမွာ ဦနုအစီုးရလက္ထက္၊ ရိုဟင္ဂ်ာ စကားလံုး ကို အစိုးရမွ တရာဝင္သံုးစြဲေနဆဲ ျဖစ္၍၊ ယင္း မွတ္တမ္းမွာ “ရိုဟင္ဂ်ာ“ ပါဝင္နိင္စရာ အေၾကာင္း ရွိပါတယ္။ တဖန္လည္း ယင္း ၁၉၅၅ ခုစာရင္းေကာက္ခံခ်ိန္ မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ေနထိုင္သူ ဘဂၤါလီ ထက္ဝက္ခန္ ့မွ၊ ပါကစၥတန္ နိင္ငံသား အျဖစ္ စာရင္းေပးခဲ့တယ္လို ့သိရပါတယ္။ ၁၉၈၂ ခု နီင္ငံသားျဖစ္မွဳ ဥပေဒမွာ ယင္းတို ့ကို ”ဧည့္နိင္ငံသားမ်ား” အျဖစ္ သတ္မွတ္နိင္စရာ အေၾကာင္းမ်ား ရွိပါတယ္။ ျမန္မာ အစီုးရ အေနႏွင့္ ေလ့လာသူမ်ားအတြက္ ထုပ္ျပန္ေပးသင့္ပါတယ္။

၇။ ၁၉၇၃ ခု သန္းေခါင္စာရင္း မွာ ဆိုရင္ေတာ့၊ ယင္းရခိုင္ျပည္နယ္မွာ၊ ရိုဟင္ဂ်ာ စကားလံုး ကိုသံုးျပီး စစ္တမ္းေကာက္ခဲ့နိင္စရာ အေၾကာင္းရွိပါတယ္။ တဖန္လည္း ၁၉၇၁ ခု အေရွ ့ပါကစၥတန္ (လက္ရွီ ဘဂၤလာေဒရွ္ နိင္ငံ) ခြဲထြက္ လာခ်ိန္၊ တဖက္နိင္ငံ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္၊ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ တရားမဝင္ ခိုလွဳံလာသူ ၅ သိန္း မွ ၈ သိန္းခန္ ့ အထိ ရွိနိင္ခဲ့ေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရ ထံ တရားဝင္ ခိုလံွဳသူ ၁၀၀၀၀ ေက်ာ္ မ်ွရွိခဲ့ေၾကာင္း အခ်ိဳ ့စာတမ္းမ်ားကဆိုထားပါတယ္။ ( ျမန္မာ အစိုးရမွ ယင္း အခ်ိန္ ၁၉၇၁ တြင္ ကုသသမၼဂ အကူအညီ တစံုတရာ မယူခဲ့ေပ။) ထို ့ေၾကာင့္ ၁၉၇၃ ခု စာရင္းေကာက္ခ်ိန္မွာ တဖက္နိင္ငံ မွ ခိုလွံဳလာသူမ်ားရဲ ့ စာရင္း ပါ ပါလာနိင္စရာ အေၾကာင္းရွိပါတယ္။ လက္ရွိ အေနအထား မွာေတာ့ “ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတာ မရွိ (မရွိပါေၾကာင္း)“ ရွင္းလင္းစြာသိနိင္ၾက ျပီ ျဖစ္တဲ့ အတြက္၊ ယင္း စာရင္းဇယား မ်ား ကို သုေတသန ျပဳသူမ်ား အက်ီဳး အတြက္ ျဖန္ ့ေဝ ေပးေစလိုပါတယ္။

၁၉၉၁-၂၀၁၂ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေစာေမာင္ ႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္ ့ လက္ထက္

၈။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစာေမာင္ လက္ထက္၊ ဒီ ရိုဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤါလီ) မ်ား နိင္ငံျခားသား သတ္မွတ္၍ လူ ၂၅၀၀၀၀ ခန္ ့ ႏွင္ထုတ္ခဲ့မွဳ ေနာက္ပိုင္း၊ ကမၻာတဝွမ္းလံုးမွ ယင္း လူမ်ီဳးစုရဲ ့ ဒုကၡ အေျခအေန အမ်ီဳးမ်ိဳး ကို စတင္သိရွိလာရပါတယ္။ စာေရးသူ (ဦးေနဦး၊ဆစ္ဒနီ) အေနႏွင့္ကေတာ့ ၁၉၉၂-၉၃ မွာ၊ စတင္ျပီး လူ ့အခြင့္အေရးလွဳပ္ရွားမွဳမ်ားကို (human rights) စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီစာေရးသူတို ့၊ျမန္မာျပည္မၾကီးေနထိုင္သည့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား၊ ၁၉၆၀ ေနာက္ပိုင္း ဦးေနဝင္းလက္ထက္မွာ ၾကီးျပင္းလာသူမ်ား၊ အေနႏွင့္ ကေတာ့၊ ဒီ ရီုဟင္ဂ်ာဆိုတာ လံုးဝ မၾကားဖူးၾကပါ။ ရခိုင္ျပည္နယ္ က မူဂ်ာဟစ္သူပုန္ ဆိုတာ ကိုေတာ့ ၾကာဖူးနားဝ ရွိထားပါတယ္။ အတိအက် မသိနိင္ေပမဲ့၊ လူ ၂သိန္းခြဲ ျမန္မာျပည္မွာ ခိုးဝင္ေနထိုင္တယ္ဆိုတာကေတာ့ လံုးဝမျဖစ္နိင္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း အစိုးရ အေနႏွင့္ တခုခု လုပ္ထားခဲ့ျပီ ဆိုတာကေတာ့ စာေရးသူ အေနႏွင့္ ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို ရိပ္စားမိခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ ဒီလို လက္နက္မဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေသာ ျပည္သူတရပ္ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစာေမာင္ အစိုးရ တမင္ ႏွိပ္စက္မွဳဟာ မတရားသျဖင့္လုပ္ရပ္ဆိုတာ ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ (၁၉၉၂ ခု စာေရးသူျပဳစုခဲ့ေသာ စာေစာင္တြင္၊ ျမန္မာစစ္တပ္မွ ယင္း နိင္ငံေရး အက်ဥ္းအက်ပ္ ထြက္ေပါက္ရွာလို၍၊ ရိုဟင္ဂ်ာ မူဆလင္ မ်ားကို ႏွင္ထုတ္ခဲ့ေၾကာင္း ေဖၚျပထားသည္။ ဖတ္ရွေလ့လာရန္ “http://www.netipr.org/uneoo/file.php?f=u54uFf.Iqe5fv.3“ )။ ဒါေၾကာင့္ စာေရးသူဟာ၊ ဗမာအမ်ီဳးသား ဗုဒၵဘာသာဝင္ျဖစ္ ေသာ္ျငားလည္း၊ ဒီရိုဟင္ဂ်ာ မူဆလင္ ဒုကၡသည္ ဆိုသူမ်ား အတြက္၊ ကုလသမဂၢ မွ အကူအညီ ရရွိေရး စတင္ လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။

ဒီမွာ လွဳပ္ရွားမွဳ ေဆာင္ရြက္ရာမွာ R2P သေဘာလည္း ပါပါတယ္။ လူသားျခင္း စာနာေထာက္ထားမွဳ (humanitarian spirit) အေျခခံသေဘာလည္းပါပါတယ္။ နိင္ငံေရးအရဖက္မလိုက္ (non-partisan)၊ ဒုကၡသည္မ်ား ျပသနာေျဖရွင္းေရးကိုသာ ဦးတည္ ( apolitical objective ) ေရွ ့ရွရ သေဘာတရပ္လည္း၊ ပါပါတယ္။ ဒီမွာ အေမရိကန္၊ အာဆီယံ ႏွင့္ ၾသစေတးလွ်ား မွ နိင္ငံေရးသမားမ်ားကလည္း သံတမန္ေရးရာ အရ အထိုက္အတန္ ကူညီ၍၊ ကုလသမၼဂ အေနႏွင့္လည္း၊ ျငီမ္းခ်မ္းစြာ ျပသနာေျဖရွင္းလိုမွဳ ကို လက္ခံ အားေပးခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၄-၉၇ တေလ်ာက္လံုး၊ ကုလသမၼဂ အကူအညီ တရပ္ျဖင့္ ျမန္မာအစိုးရ မွ ယင္းလူမ်ီဳးစု၊ ရခိုင္ျပည္ ေနရပ္မွန္ကန္သူမ်ား ကို ျပန္လည္စီစစ္ လက္ခံမွဳ ျပဳခဲ့ပါတယ္။

၉။ ဒီမွာ ဒုကၡသည္ အေရးက တနည္းတဖံု ေအးခ်မ္းမွဳရွိသြားတယ္ ဆိုေပမဲ့၊ နိင္ငံေရးသေဘာ အရေတာ့ မေအးခ်မ္းပါ။ နိင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္း ႏွင့္ ကုလသမၼဂ အေနႏွင့္လည္း၊ ႏွစ္ပါတ္လည္ အစည္းအေဝး ေရာက္တိုင္း၊ ျမန္မာအစိုးရ ကို ရိုဟင္ဂ်ာ အေၾကာင္း ေမးျမန္းစံုစမ္းမွဳမ်ားျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဒီမွာ ဝန္ၾကီး ဦအုန္းေဂ်ာ္(1990-1994) ႏွင့္ ျမန္မာအစိုးရဟာ “ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတာ မရွိ၊ ျမန္မာတိုင္းရင္းသား ၁၃၅ မ်ိဳးမွာ မပါဝင္“ ဆိုသည္ ကိုပဲ အပ္ေက်ာင္းထပ္ ေျဖၾကားမွဳျပဳခဲ့ပါတယ္။ လြပ္လပ္ေရးရျပီး ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီေခတ္၊ ၁၉၄၈ - ၁၉၆၁ မွာ ျမန္မာအစိုးရ ကိုယ္တိုင္ ယင္း “ရိုဟင္ဂ်ာ“ စကားကို တရားဝင္ သံုးစြဲခဲ့ ေၾကာင္း တခြန္းမွ် မဟခဲ့ပါ။ ဒီမွာ နိင္ငံတကာ အေနႏွင့္ ျမန္မာ အစိုးရမ်ားကို ပိုမိုလို ့သာ သံသယျဖစ္ေစလာပါတယ္။

ယင္း ရိုဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤါလီ) လူမ်ိဳးစု အေနအထား ႏွင့္ၾကည့္လိုက္မည္ ဆိုလွ်င္လည္း၊ လက္ရွိ ဖိႏွိပ္ခံ ရမွဳက တက႑။ ေနာက္ပိုင္းလူငယ္မ်ား ေရွးယခင္ လြပ္လပ္ေရး ရခါစ ယင္းလူမ်ိဳးစု အေနအထား သိနီင္ရန္ အေၾကာင္း တစံုတရာမရွိ။ ျမန္မာအစိုးရကလည္း လိပ္ပတ္လည္ေအာင္ မရွင္းျပနိင္။ ဒီမွာ ရိုဆရာ ၾကီးမ်ား ရဲ ့မမွန္သမိုင္း ဝါဒျဖန္ ့မွဳမ်ားကိုသာ၊ ကမၻာလူထု အေနႏွင့္၊ သိရွိလာနိင္ရေတာ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အမွန္ကေတာ့ အထက္က စာပိုဒ္ (၄) မွာ ရည္ညြန္းေဖၚျပထားတဲ့ ၁၉၄၈ ဂ်ေမတူအူလီမာ စာတမ္းကို အစိုးရမွ စ တင္ျပ၍၊ အေျခအေနကို ရွင္းလင္းခဲ့မွဳမ်ားျပဳခဲ့လွ်င္၊ ယခုလို ရွပ္ေထြးလာစရာ အေၾကာင္း မရွိပါ။ ျပသနာ ရွပ္ေထြးလာမွဳဟာ၊ ျမန္မာစစ္အစိုးရ ရိုဟင္ဂ်ာ အေၾကာင္း ဆက္လက္ ဖံုးဖိထားမွဳ ႏွင့္ ယင္း နိင္ငံေရး ညံ့ျဖင္းႏုံခ်ာမွဳ မ်ား ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

၂၀၁၂ ရခိုင္-ရိုဟင္ဂ်ာ လွဳပ္ရွားသူမ်ား အေနအထား။

(ဆက္လက္ေဖၚျပသြားပါမည္။ ျမန္မာ နီင္ငံမွ စာရွသူမ်ား ေက်းဇူးျပဳ၍ ( share, page like ) လုပ္ေပးၾကပါ။ ဤနိင္ငံေရး အသိပညာတရပ္ကို ( share ) လုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ ျပည္သူမ်ား ထံဆက္လက္ျဖန္ ့ေဝေပးၾကပါ။ အထူးေက်းဇူး တင္ပါသည္။ ဦးေနဦး။ဆစ္ဒနီျမီဳ ့)

၂၀၁၂ ရခိုင္-ရိုဟင္ဂ်ာ လွဳပ္ရွားသူမ်ား အေနအထား

၁၀။ ရခိုင္အေရးအခင္းမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ေနာက္ပိုင္းမွာ၊ စာေရးသူ (ဦးေနဦ။ဆစ္ဒနီ) အေနႏွင့္ ယင္းလူမ်ိဳးစု လွဳပ္ရွားသူမ်ား ကို တတ္နိင္သ၍ အီးေမး (e-mail) ႏွင့္ ဆက္သြယ္စံုစမ္းမွဳမ်ား ျပဳခဲ့ပါတယ္။ စာေရးသူဟာ ဗမာအမ်ိဳးသားျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒုကၡသည္မ်ား ကူညီေရး ဦးတည္ခ်က္ျဖင့္၊ ဘက္မလိုက္ နိင္ငံေရး လွဳပ္ရွားသူျဖစ္ေၾကာင္း။ ၁၉၉၁-၁၉၉၅ ထိ ယင္း ရိုဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤါလီ)ဒုကၡသည္ မ်ား အကူအညီ ရရွိေရး ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေၾကာင္း။ စသည္ျဖင့္ ကိုယ္တိုင္မိတ္ဆက္ကမ္းလွမ္း ေဆြးေႏြးမွဳမ်ား လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ယင္းလူမ်ိဳးစု လွဳပ္ရွားသူမ်ား ကလည္း၊ စာေရးသူကို ေဖၚေဖၚေရြေရြ ဆက္ဆံၾကတာေတြ ့ရပါတယ္။ စာေရးသူ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ ကေတာ့၊ ဒီ ရီုဟင္ဂ်ာ ဆိုတဲ့ စကား ဘယ္ကစတယ္ ဆိုတာ သမိုင္းအေျခခံမ်ား ၊ လက္ရွိ ေရြွ ့ေျပာင္းေနထိုင္သူမ်ား အေျခအေန သိနိင္လာေအာင္ပါ။ ၂၀၁၂ မွ ၂၀၁၅ အထိ ( http://www.netipr.org/policy/ ) အျပန္အလွန္ သံုးသပ္ ေဆြးေႏြးမွဳမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။

( မ်ွေဝစရာေတြ မ်ားစြာရွိပါသည္။ အခ်ိန္ မရေသးသျဖင့္ ဆိုင္းငံ့ထား။)