စာစဥ္စု (၂ )။ ဝိွဳက္ကဒ္ ( White Card ) နွင့္၊ ျမန္မာနိင္ငံ

ပထမအၾကီမ္ ျဖန္႕ေဝ။ ၂၀၁၈- ေမ-၁၆။ ျပီးခဲ့တဲ့ လပိုင္း က စာေရးသူ (ဦးေနဦး၊ ဆစ္ဒနီ) မွ ျဖန္႕ေဝထား ခဲ့တဲ့ “တိုက္ရုိက္မွန္ကန္ ျပည္သူ ႕ထံ စာစဥ္စု (၁)” မွာ၊ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတာ ျမန္မာ႕သမိုင္း၊ ကမၻာ႕သမိုင္း မွာ မရွိခဲ႕တဲ့ အေၾကာင္း။ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမွ်ိဳး ဆိုတာလည္း မရွိခဲ့ပါ ေၾကာင္း။ တကယ္ျဖစ္ရပ္မွာေတာ႕ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတဲ့ စကားလံုး ကို၊ ဒုတိယကမၻာစစ္ အျပီး၊ ဂ်ေမတူအူလီမာ အဖြဲ ့ အစည္း က၊ ပထမ တီထြင္သံုးစြဲခဲ့ျပီး၊ ျမန္မာ အစိုးရ ပိုင္း၊ စာနယ္ဇင္း မ်ားမွ ၁၉၆၂ ထိ၊ သံုးစြဲခဲ့ၾကေၾကာင္း။ အမွန္ “ရီုဟင္ဂ်ာ” ဆိုသည္မွာ စစ္တေကာင္းသား ဘဂၤါလီ မ်ား ကို ရည္ညြန္းျပဳသည့္၊ အစားထိုး စကားရပ္ တခုျဖစ္ေၾကာင္း ေဆြးေႏြးရွင္းလင္း ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒါအျပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ျမိဳ႕ေဟာင္းျမီဳ ့ အစရီွသည္ တို ့မွာ ရီွေနၾကတဲ့ စႏၵီခန္းဗလီ ၾကီးနွင့္ အျခားအျခား ေသာ သမီုင္း အေထာက္ အထား မ်ားမွ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ မွာ ေရွးယခင္ (၁၄၀၀-၁၆၅၀) ခုနွစ္မ်ား တြင္ မူဆလင္ ဘာသာကိုးကြယ္ သူမ်ား ရိွေနခဲ့ ေၾကာင္း။ ဥပမာ ရွာရွူးဂ်ာ မင္း ႏွင့္ အတူလိုက္ပါလာသည့္ ေလးသည္ ေတာ္ စစ္သားမ်ား ၏ အဆက္အႏြယ္ ကမန္သား မူဆလင္ ဘာသာဝင္မ်ား။ ရခိုင္မင္းမ်ား ကြ်န္ျပဳထားသည့္ မူဆလင္ဘာသာဝင္ မ်ား ရွိ ေနခဲ့ေၾကာင္း။ ယင္းတို ့သည္ “ရိုဟင္ဂ်ာ” မဟုတ္ေၾကာင္း သတိခ်ပ္ၾကရန္။ ရခိုင္ျပည္က မူဆလင္ ဆိုလိုက္တိုင္း “ရိုဟင္ဂ်ာ” ဟုလက္ညုိုးထိုး မသတ္မွတ္ၾကရန္။ တဖက္တြင္လည္း “မူဆလင္ ဆိုတာ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္မွာဝင္လာတဲ့ ကုလားမ်ားျဖန္ ့ခဲ့သည့္ ဘာသာျဖစ္သည္” ဟူသည့္၊ ဘာသာေရး-လူမ်ိဳးေရး အစြန္းေရာက္ မ်ား မွ၊ နလပိန္းတံုး မမွန္ ဝါဒျဖန္ ့ခ်က္ ကို အားလံုး သတိခ်ပ္ၾကရန္၊ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။

တဖန္တြင္လည္း၊ သမိုင္းမွတ္တမ္း အရ အထူး ခိုင္လံုမွဳရွိ အေထာက္ အထား တရပ္ ျဖစ္သည့္၊ ၁၈၃၃-၁၈၄၄ ခုနစ္ ပိုင္း က၊ အေမရိကန္ ႏွစ္ျခင္း ခရိယာန္ သာသနာျပဳဆရာၾကီး ကြန္စေတာ့ ( Reverend G.S. Comstock )ျပဳစုထားသည့္ စာတမ္းတြင္၊ လက္ရွိျမန္မာနီင္ငံ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာ ( National Sovereignty ) တည္သည့္ ၁၈၂၄ ခုနွစ္ပိုင္းတြင္၊ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ဘဂၤါလီ မူဆလင္ အခ်ိဳ႕ ရွိေနခဲ့ေၾကာင္း။ သို႕ရာတြင္ ယင္းရခိုင္မင္းမ်ား ကြ်န္ျပဳထား သည့္ မူဆလင္မ်ား အေရအတြက္မွာ ရခိုင္တိုင္းရင္းသာ လူဦးေရ ၏ (၁၀-၁၅) ရာနွံး မ်ွသာရွိျပီး၊ ယင္း အခ်ိန္မွစတင္၍၊ ဘဂၤလား-အိႏၵိယနယ္မွ ေရြၠေျပာင္း လယ္ယာလုပ္သား ဘဂၤါလီ မူဆလင္မ်ား၊ ရခိုင္ျပည္နယ္သို ့ စတင္ဝင္ေရာက္လာခဲ့ေၾကာင္း၊ ဖတ္မွတ္ေဆြးေႏြးခဲ့ ၾကပါတယ္။

ဒီ စာစဥ္ အမွတ္ ( ၂ ) နဲ ့ ေနာက္ပိုင္း မွာ ေတာ့၊ လက္ရွိ ရခိုင္ျပည္နယ္ဝိွဳက္ကဒ္ ( White Card ) ကိုင္ေဆာင္သူမ်ား ဟာ၊ ျမန္မာနိင္ငံနွင့္ တိုက္ရိုက္ သက္ဆိုင္ သူမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း။ တဖက္နိင္ငံ မွခိုးဝင္လာသူမ်ား မဟုတ္။ ယင္းတို ့ကို ဦးနု-ဦးေနဝင္း လက္ထက္၊ ၁၉၆၀-၆၂ မွာ ျမန္မာျပည္မွ တာဝန္ယူ လက္ခံခဲ့သူမ်ား ျဖစ္ ေၾကာင္း။ အေထာက္ အထားမ်ား နွင့္ ရွင္းျပသြား ပါမယ္။

ျမန္မာ နိင္ငံေရး သမားမ်ား “ေခြးသံ” ႏွင့္ “လူသံ” ခြဲျခား သိၾက ရန္

ျမန္မာ နိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကဲ့သို ့၊ ျပည္သူ၏ လြပ္လပ္ေသာ မဲဆႏၵ ျဖင့္ ေရြးေကာက္တင္ေမ်ွာက္ ခံထား ရသည့္၊ နိင္ငံကိုယ္စားလွယ္ေတာ္မ်ား၊ သတိျပဳၾကရန္မွာ၊ အမတ္မင္းမ်ားသည္ ျပည္သူလူထု တြင္း မွ အသံကို နားေထာင္ ရမည္။ သို႕ဆိုထားခ်က္ကား မွန္ေပ၏။ သို႕ရာတြင္ အမတ္မင္းမ်ား တဆင့္တိုးနားလည္ၾကရမည္မွာ ထိုအသံမ်ားတြင္ “ေခြးသံ” နွင့္ “လူသံ” ဆိုတာကိုခြဲျခားနိင္ၾကရမည္။ “လူ” ဆိုတာက အက်ီဳးအေၾကာင္း ဆင္ခ်င္နိင္၍၊ လူ႕အခြင့္အေရး အေျခခံ ရွင္းလင္းျပမွဳ မ်ားကို နားလည္နိင္စြမ္းရွိ၏။ “ေခြးလူ” မ်ားကား ယင္းသို႕မဟုတ္။ လူမ်ဳိးေရး-ဘာသာေရး အေၾကာင္းျပ၊ လူနည္းစုကို အနိင္က်င့္၍ ဗိုလ္လုပ္လိုသူမ်ား ျဖစ္ၾကကုန္၏။ ယခုလည္း မူဆလင္ ကုလား လူနည္းစုကို၊ နိင္ငံေရး အာဏာျပ၊ မတန္တရား ေမာင္းထုတ္ရန္ ပင္ စိုင္းျပင္းၾက၏။

လက္ရွိ ဝိွုက္ကဒ္ ကိုင္ေဆာင္ၾကသူမ်ား ကိစၥတြင္၊ ယင္းလူမ်ိဳးစုတို႕သည္၊ ဦးနု-ဦးေနဝင္း လက္ထက္မွစ၍ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္၊ ျမန္မာနိင္ငံမွ လက္ခံထားခဲ့သူမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း၊ မဆြကပင္ ရွာေဖြေတြ႕ရွိရျပီးျဖစ္သည္ (ေနာက္ဆက္တြဲ စာညြွန္းကိုရွု။)။ ဤအခ်က္အလက္ကို မ်က္ကြယ္ျပဳ၍၊ ယင္းလူမ်ိဳးစုကို ဘဂၤါလီမ်ား ဟု တမင္ ေမာင္းထုတ္ပါက၊ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ နိင္ငံ မွ လက္ခံနိင္ရန္ အေၾကာင္းတရပ္ မရွိေပ။ နိင္ငံတကာမွ တိုက္ရိုက္ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မွုဳမ်ား ရွိလာမည္ျဖစ္သည္။

အမွန္တကယ္လည္း နိင္ငံတကာ အေရးအခင္းမ်ားမွ ယင္းသို႕လူအစုလိုက္ ေျပာင္းေရြွခဲ့မွဳမ်ားကို ေလ့လာလွ်င္၊ ၁၉၉၀-၁၉၉၉ ခု ယခင္ ယူဂိုစလာဗီးယား နိင္ငံ မွ၊ စစ္ေသြးၾကြ လူမ်ိဳးေရး အစြန္းေရာက္သူမ်ားသည္၊ ေကာ့ဆိုဗို မူဆလင္မ်ား ကို အစုလိုက္ ေမာင္းထုတ္ခဲ့ မွဳ (Ethnic Cleansing) တြင္၊ နိင္ငံတကာနွင့္ ကုလသမၼဂ မွ စစ္ေရးအရ တိုက္ရိုက္ စြက္ဖက္ အေရးယူမွဳမ်ား ရွိခဲ့သည္။ ၁၉၉၄ ခု အာဖရိကတိုက္ ရဝမ္ဒါနိင္ငံတြင္ ဟူးတူး လူမ်ားစုက တြတ္ဆီ လူနည္းစုကို လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္ မွဳမ်ား (Genocide) တြင္ နိင္ငံတကာမွ စစ္ေရးေထာက္ပံံ့မွဳ အရ၊ လူနည္းစု တြတ္ဆီ အစိုးရ ကို အာဏာ တည္ေစခဲ့ျပီး၊ ဟူးတူးလူမ်ိဳးစု တာဝန္ရွိသူမ်ားကို ကုလသမၼဂ မွစံုစမ္း အေရးယူမွဳမ်ား ရွိခဲ့ သည္။ တိေမာကြ်န္းဆြယ္-အင္ဒိုနီးရွား အေရးတြင္ အနွိပ္စက္ခံလူနည္း စု တိေမာကြ်န္းသားမ်ား၊ အိမ္နီးခ်င္း ၾသစေတးလွ်ား နိင္ငံကို ဒုကၡသည္အျဖစ္ ထြက္ေျပးတိ္မ္းေရွာင္မွဳမ်ား (Mass Exodus) မွ အစျပဳ၍၊ နိင္ငံတကာမွ ဖိအားေပးမွဳမ်ားေၾကာင့္ တိေမာကြ်န္း ျပည္သူ႕ဆႏၵခံယူပြဲ ကို အင္ဒိုနီးရွား နိင္ငံ အစိုးရမွ ၁၉၉၉ တြင္ ခြင့္ျပဳခဲ့ရျပီး၊ ယင္း တိေမာကြ်န္းကို အင္ဒိုနီးရွားနိင္ငံမွ၊ လြပ္လပ္စြာ ခြဲထြက္ခြင့္ ျပဳေစခဲ့ရသည္။ နိင္ငံတကာ ျငီမ္းခ်မ္းေရး တပ္ဖြဲၠ မ်ားကိုပါ ယင္း တိေမာကြ်န္းသို႕ေစလြပ္ခဲ့ရသည္။

ဤအထက္တြင္ ေဖၚျပထား သည့္ နိင္ငံတကာ ဥပမာမ်ားကား၊ လူ႕အခြင့္အေရး ကို မ်က္ကြယ္ျပဳ၊ ဘာသာေရး-လူမ်ိဳးေရး အစြန္းေရာက္မ်ားက၊ လူနည္းစုကို နွိပ္စက္ မွဳမ်ား မွ အစျပဳ၍၊ အမွိဳက္ကစ ျပႆဒ္မီးေလာင္ ဆိုသကဲ့သို႕၊ နိင္ငံတကာ အဆင့္ တိုင္ ျပႆနာမ်ား ၾကီးထြားလာျပီး ျပင္ပစြက္ဖက္မွဳ လိုအပ္လာျခင္း ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။ လူနည္းစုတရပ္ ကို မေတာ္မတရား နွိပ္စက္မွဳ မ်ား တြင္၊ တာဝန္သိ ျပည္သူ မ်ား ႏွင့္ စစ္ဖက္ အရပ္ဖက္ အစိုးရမ်ား မွ ပထမ ဦးေဆာင္တားဆီးနိင္ရမည္ ျဖစ္သည္။ ဥပမာ၊ ျမန္မာနိင္ငံတြင္၊ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရလက္ထက္ မူဆလင္ လူနည္းစု၏၊ ေနရပ္ အိမ္ယာ ႏွင့္ လုပ္ငန္းမ်ား ဖ်က္ဆီးခဲ့မွဳ မ်ီဳးကို မတားဆီးနိင္ပါက၊ ျပည္တြင္း ျငီမ္ဝပ္ပိျပား မွဳကိုထိခိုက္ရံုမွ်မက၊ နိင္ငံေတာ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏွင့္ လက္ရွိ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာ အဓြန္႕ရွည္မွဳ ကိုပါ ထိခိုက္ျပီး၊ ျမန္မာနိင္ငံသည္ ယူဂိုဆလားဗီယား နိင္ငံ ကဲ့သို႕ အစီတ္စိတ္ အပိုင္းပိုင္း ကြဲထြက္သည္ကို ၾကံဳေတြ႕ၾကရမည္ျဖစ္သည္။

ရွင္းလင္းစြာ ဆိုရလွ်င္၊ ယင္း ဘာသာေရး-လူမ်ိဳးေရး အစြန္းေရာက္ မ်ားကား နိင္ငံေရး အေမွ်ာ္အျမင္ တြင္ “ေခြးတေကာင္” ေလာက္ မွ်ပင္မရွိ။ သို႕ျဖစ္၍၊ လက္ရွိ ျမန္မာဒီမိုကေရစီ အစိုးရကား ယင္း “ေခြးသံ” ကိုသာနားေယာင္၍၊ အစိုးရတရပ္မွ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္သည္မ်ား မလုပ္နိင္ခဲ့လွ်င္ “ေခြးအစိုးရ” ဘဝကိုသာေရာက္ရွိသြားမည္ျဖစ္သည္။

လူသာဓုေခၚ၊ နတ္သာဓုေခၚ။

ကမၻာ့နိင္ငံ အရပ္ရပ္တြင္၊ လက္ရွိ ရီုဟင္ဂ်ာ-ဘဂၤါလီ မူဆလင္မ်ား ကဲ့သို႕ ေနရပ္စြန္႕ေျပးရသည့္ ကိစၥမ်ားတြင္၊ နိင္ငံတကာမွ အင္အားသံုး ေျဖရွင္းမွဳ မျပဳပဲ၊ ရွင္းလင္းေျပေပ်ာက္ သြားသည္ အစဥ္အလာ မရွိေပ။ သို႕ရာတြင္၊ဤ ရိုဟင္ဂ်ာ-ဘဂၤါလီ အေရးမ်ားတြင္ ျမန္မာ-ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ ႏွစ္နိင္ငံ ပူးေပါင္းျပီး ျပသနာကို ေျပလည္ေစသည့္ အစဥ္အလာမ်ား ရွိထားေပသည္။

ဥပမာ။ ၁၉၇၈-၇၉ နဂါးမင္း လူဝင္မွဳၾကီးၾကပ္ စစ္ဆင္ေရး တရပ္တြင္၊ ယခုကဲ့သို႕ ဒုကၡသည္ အေရးတရပ္ ေပၚေပါက္ခဲ့ျပီး၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း အစိုးရမွ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေနရပ္မွန္ ဒုကၡသည္မ်ား ကို၊ ျမန္မာအစိုးရ ကိုယ္တိုင္ ကမကထ ဦးေဆာင္မွုဳျပဳ၍၊ ျပန္လည္လက္ခံခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္ပိုင္း က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း အစိုးရ ကို လစ္ဗ်ား-ေဆာ္ဒီ (သို႕) ကုလ-ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ အစရွိသည့္ နိင္ငံတကာႏွင့္ မူဆလင္ နိင္ငံမ်ားမွ ဖိအားေပးခဲ့သေယာင္ ေရာ္ရမ္း ေျပာဆိုမွဳမ်ားရိွခဲ့၏။ ယင္းအခ်က္မွာ မွန္ကန္မွဳ မရွိ (မမွန္ကန္)ေပ။ ဤကိစၥတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း သည္၊ ယင္း လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္သည္ကို လုပ္သြားခဲ့ျပီး၊ ဘာေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕ ဒုကၡသည္မ်ား ျပန္လည္လက္ခံသည္ ကို ဦးေနဝင္း ကိုယ္တိုင္ သိထားေပသည္။ သို႕ရာတြင္ ေနာက္လိုက္ငယ္သား ျပည္သူအမ်ားကို ရွင္းလင္းမျပနိင္ခဲ့ေပ။ ( အမွန္ဆိုရလွ်င္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းမွ ဘဂၤါလီ ကုလားမ်ားကို လူသားခ်င္းစာနာစိတ္ ျဖင့္ ယင္းအေရးကိစၥ ေျဖရွင္းသြားသည္ ဟုဆိုခ်င္း မွာ ျမန္မာျပည္သူတို႕အဖို႕မယံုနိင္ဖြယ္ျဖစ္၏။ ေရွ႕လာမည့္စာစဥ္မ်ားတြင္ ဤကိစၥ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးသြားမည္။)

တဖန္လည္း၊ ၁၉၉၁-၉၅ ႏွစ္မ်ားတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစာေမာင္ အစိုးရ မွ ႏွင္ထုတ္ခဲ့သည့္ ဒုကၡသည္မ်ား အေရးတြင္၊ ကုလသမၼဂ ၾကီးၾကပ္၍၊ ျမန္မာ-ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ နွစ္နိင္ငံ သေဘာတူညီခ်က္တရပ္ျဖင့္၊ မူလေနရပ္မွန္ကန္သူမ်ား ကိုျပန္လည္ လက္ခံခဲ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္႕ အစိုးရမွ ဝိွဳက္ကဒ္မ်ား ထုပ္ေပးထားခဲ့သည္။ ဤကိစၥတြင္ နိင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္း (အေမရိကန္၊ၾသစေတးလွ်ား၊ အာဆီယန္) ႏွင့္ ကုလသမၼဂ မွ ျမန္မာအစိုးရ ကို ေျဖာင္းျဖ ေျပာဆိုမွဳမ်ား ရွိထားခဲ့ေပသည္။ ဤ ၁၉၉၁-၉၅ ဒုကၡသည္မ်ား ျပန္လည္လက္ခံမွဳ ကိစၥတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္႕အစိုးရအေနျဖင့္၊ လုပ္သင့္ လုပ္ထိုက္သည္မ်ားကို လုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။ သို႕ရာတြင္ ယင္းကိုယ္တိုင္ ဘာေၾကာင့္ ဤဒုကၡသည္မ်ား လက္ခံရသည္ကို၊ ကိုယ္တိုင္ပင္ မသိ။ ေနာက္လိုက္ငယ္သား ျပည္သူအမ်ားကို ရွင္းလင္းျပနိင္ရန္ကား “ေဝလာမွေဝး” ဆိုသလို ျဖစ္ေျခ၏။ (စာေရးသူ။ ဦးေနဦး၊ဆစ္ဒနီ။ မွ လူ႕အခြင့္အေရးလွဳပ္ရွားသူ တဦး အေနျဖင့္ ဤ ၁၉၉၁-၉၅ ယင္း ဒုကၡသည္မ်ား ကိစၥကို တတ္နိင္သ၍ ပံပိုးေဆာင္ရြက္ခဲ့ မွဳကို ေနာက္ပိုင္း ၾကံဳသလို စာရွုသူမ်ားထံ ေဖာက္သည္ ခ်သြားမည္။)

အစိုးရတရပ္ အေနျဖင့္ ယင္း အထက္ပါျမန္မာအစိုးရမ်ား၏ လုပ္ရပ္ ကဲ့သို႕ဒုကၡသည္မ်ားကိစၥကို တိုက္ရိုက္ ေျဖရွင္းနိင္ျခင္း ကား အလြန္ ့အလြန္ပင္ ရွားပါးလွ၏ ။ ယင္းဒုကၡသည္ကိစၥ ဟုဆို လိုက္လွ်င္ နိင္ငံတကာမွ စစ္ေရးျဖင့္စြက္ဖက္ ရွင္းလင္း ရသည္သာ မ်ား၏ ။ ဤကိစၥကို ျမန္မာအစိုးရမွ ယင္းကဲ့သို႕ေျဖရွင္းနိင္မွဳ၊ ေျဖရွင္းရန္ၾကိဳးစားအားထုတ္မွဳမ်ား ကား၊ အစိုးရတရပ္ အေနျဖင့္ လူသားခ်င္းစာနာသည့္ သေဘာတရပ္ျဖစ္၍၊ “လူသာဓုေခၚ နတ္သာဓုေခၚ” ဆိုသည္ကဲ့သို႕ပင္ျဖစ္၏။ ယင္းေၾကာင့္ပင္လွ်င္၊ ၂၀၁၇ နိုဝင္ဘာ-ဒီဇင္ဘာလ တြင္ ျမန္မာအစိုးရ မွ ေရွ႕ေဆာင္ဦးစီး ျပဳခဲ့သည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးႏွင့္ ဖြံျဖိဳးေရးစီမံကိန္း ( Union Enterprise for Humanitarian Assistance, Resettlement and Development in Rakhine State) ကို ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ ႏွင့္ မူဆလင္နိင္ငံမ်ား အပါအဝင္ နိင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္း မွ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ ၾကိဳဆိုခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္ေပသည္။

လက္ရွိျမန္မာအစိုးရ အေနျဖင့္၊ ေနရပ္မွန္ဒုကၡသည္မ်ား ျပန္လည္ေနရာခ်ထားရန္ စီစဥ္နိင္မွဳသည္ ေကာင္းျမတ္လွေပ၏။ သို႕ပင္ဆိုျငားလည္း၊ ဤကဲ့သို႕ အေရးၾကီးသည့္ နိင္ငံေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္တရပ္ ကို ခ်မွတ္၍ အေကာင္အထည္ ေဖၚၾကရာတြင္၊ အစီုးရတြင္း အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား ကိုယ္တိုင္ပင္ နားလည္ၾကဖို႕ အေရးၾကီး၏။ ျပည္သူကို လည္း အသိေပး၊ ပညာေပး ေဖၚေဆာင္နိင္ရန္ကား အထူးတလည္ ပင္ အေရးၾကီးလွေပ၏။ ဥပမာ၊ ဤ ကိစၥ တြင္ နိင္ငံတကာ မွ ေလးစားရင္းစြဲ ရွိသည့္ ကိုဖီအာနန္ ကဲ့သို ့လူပုဂိုလႅ္က ညြန္ျပ၍ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါသည္ ဆိုသည့္ အေနအထားမ်ိဳးကို ျမန္မာလူမ်ိဳးတို ့ လက္ခံရန္ အေၾကာင္း တစံုတရာ မရွိေပ။ ယင္း ဝိွဳက္ကဒ္ ကိုင္ေဆာင္သူမ်ား သည္ ျမန္မာ့နိင္ငံေရး သမိုင္းေၾကာင္း တေလွ်ာက္ မည္ကဲ့သိုၠ ၾကံဳေတြ႕ျဖတ္သန္း ခဲ့ၾကရသနည္း။ ယင္းလူမ်ိဳးစု အဘယ္ကဲ့သို႕ ျမန္မာ နိင္ငံ ႏွင့္ ဆက္ဆိုင္ခဲ့၍၊ လက္ရွိ နိင္ငံမဲ့ အေနအထား ( Statelessness ) မည္သို႕မည္ပံု ေရာက္ရွိလာခဲ့သနည္း။ စသည့္ အေရးၾကီး သည့္ အေျခခံမူလ အခ်က္အလက္မ်ား ( Root causes )ကို၊ အစိုးရ နွင့္ တကြ ျပည္သူအမ်ားပါ ေသခ်ာစြာေလ့လာ သံုးသပ္ နားလည္နိင္ ၾကရေပမည္။ သို႕မွသာလွ်င္ “ဂ်ာေအး သူ႕အေမရိုက္” ဆိုသလို ျဖစ္ေနခဲ့ေသာ၊ ျမန္မာ-ရခိုင္ ႏွင့္ ယင္း ရိုဟင္ဂ်ာ-ဘဂၤါလီ မ်ား နိင္ငံေရး ရွူတ္ေထြးေနမွဳမ်ား၊ ႏွင္ထုတ္-လက္ခံ သံသရာမ်ား အဆံုးသတ္နိင္ၾကမည္ ျဖစ္ေပသည္။

စာရွုသူမ်ား၏ အခန္းက႑

စာေရးသူ (ဦးေနဦး၊ ဆစ္ဒနီ) စာအမွတ္ (၁) တြင္၊ ဆိုခဲ့သည့္ အတိုင္း။ ဤကဲ့သို႕ နိင္ငံေရး အသိပညာတရပ္ ( Political Knowledge ) ကို မွ်ေဝရာတြင္၊ လက္ရွိနိင္ငံေရး သမားမ်ား၊ နိင္ငံ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား၊ ယင္းလူမ်ီဳးစု နွစ္ဖက္ႏွစ္ရပ္ မွ လွဳပ္ရွားလုပ္ေဆာင္ ေနၾကသူမ်ား ကို အားထား၍ မရနိင္ေပ။ စာရွုသူ လူၾကီးမင္းမ်ား ကိုယ္တိုင္သာ မွန္၊မမွန္ သံုးသပ္ ဆံုးျဖတ္၍၊ ဆက္လက္ ျဖန္႕ခ်ီ ( Like, Share )လုပ္ေပးသြားရန္ ပန္ၾကား အပ္ပါသည္။ စာေရးသူ သည္ ဤ ရိုဟင္ဂ်ာ-ဘဂၤလီ ဒုကၡသည္မ်ား ကိစၥကို၊ မည္သည့္ အဖြဲ႕အစည္း ကိုမွ် ကိုယ္စား မျပဳ (မျပဳ) ၊ မည္သည့္အဖြဲ႕အစည္း ထံမွ ေငြေၾကး ေထာက္ပံံ့မွဳ တစံုတရာလည္း ရယူခဲ့မွဳ မရွိ (လံုးဝမရွိ)၊ ယင္း ဒုကၡသည္မ်ား ကိစၥ ေျပျငိမ္းနိင္ေရး ကို ဦးတည္၍ တကိုယ္ေတာ္ ေစတနာဝန္ထမ္း ေဆာင္ရြက္ေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ စာရွုသူအား ျပည္သူအမ်ား ( Share လုပ္၍) ကူညီမွ သာ ဤကိစၥ အထေျမာက္နိင္ပါသည္။

စာေရးသူ ယခင္ေဖၚျပထားျပီးသည့္ အတိုင္း၊ ဤကိစၥ မ်ားကို ၂၀၁၂-၂၀၁၅ ႏွစ္မ်ား အတြင္း၊ လက္လွမ္းမွီရာ ယင္း လူမ်ိဳးစုအေရးလွဳပ္ရွားသူ “ရို” ဆရာ့ဆရာၾကီးမ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးခဲ့၍၊ နိင္ငံေရး အေျဖတရပ္ ကို ရွာေဖြ ေတြ႕ရွိ မွတ္တမ္းတင္ ထားခဲ့ျပီး ျဖစ္သည္။ ယင္ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ စာတမ္းမ်ား မွတ္တမ္း တင္ ထားရွိပါသည္။ လက္ရွိျမန္မာဘာသာျဖင့္ ေဆြးေႏြးမွဳ ကို၊ အခ်ိန္ရသလိုသာ ေဆာင္ရြက္နိင္၍ ၊ ဤကိစၥ အေဆာတလွ်င္ပင္ သိရွိလိုသူမ်ား အဂၤလိပ္ဘာသာ ျဖင့္ ျပဳစုထားေသာ စာတမ္း မ်ားကို ေအာက္ ပါအတိုင္း ဆက္လက္ ဖတ္ရွုနိင္ပါသည္။ အဂၤလိပ္ဘာသာရပ္ ကိုလက္လွမ္း မမွီသူမ်ား အတြက္ စာစဥ္ ( Update )မ်ား ဆက္လက္ ေရးသား ျဖန္႕ေဝေပးသြားမည္။

အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ျပဳစုထားေသာ “ရိူဟင္ဂ်ာ-ဘဂၤါလီ” ဆိုင္ရာ စာတမ္းမ်ား	PDF downloads
(က) Arakan Migration After First Anglo-Burman War (18/8/2014) http://www.netipr.org/policy/node/39 ဤစာတမ္းတြင္ “ရို” အေရး လွဳပ္ရွားသူမ်ားမွ မမွန္သတင္းလြင့္မွဳတရပ္ ျဖစ္သည့္ “လက္ရွိ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ား သည္ ရခိုင္ျပည္တြင္ ေရွးယခင္ ရခိုင္မင္းမ်ားလက္ထက္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကေၾကာင္း။ အဂၤလိပ္ေခတ္ ေရြွ႕ေျပာင္းလာသူမ်ား မဟုတ္ေၾကာင္း။” ေျပာဆိုမွဳ မ်ား မွာ မဟုတ္ မမွန္ (မမွန္ကန္) ေၾကာင္း။ ျမန္မာ အစိုးရ (ဦးျမင့္သိန္း) ႏွင့္ ကြန္စေတာ့ တို႕၏ သမိုင္း အေထာက္အထား မ်ားျဖင့္ နီင္းယွဥ္ သံုးသပ္ ရွင္းလင္း ျပထား သည္။
(ခ) The Profile of Community (19/4/2015) http://www.netipr.org/policy/node/46 ဤစာတမ္းတြင္၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ ၂၀၁၄ ႏွင့္ ၁၉၈၂ ျမန္မာအစိုးရ၏ လူဦးေရ စာရင္း မ်ားမွ ၁၉၅၃ ရခိုင္ျပည္နယ္ မူဆလင္ ႏွင့္ ဗုဒၵဘာသာ လူဦးေရမ်ား ကို ခန္႕မွန္းခဲ့သည္။ ယင္း တြက္ခ်က္မွဳမ်ားမွ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ထူးခ်ားသည့္ မူဆလင္ လူဦးေရ ေျပာင္းလဲႏွဳံး တရပ္ မရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ သို႕ျဖစ္၍ ျမန္မာနိင္ငံ လြပ္လပ္ေရး ရရွိသည့္ ၁၉၄၈ ခုမွ စ၍၊ အျခားနိင္ငံဖက္မွ လူဦးေရ အလံုးအရင္းျဖင့္ ဝင္လာမွဳမ်ား မရွိ (လံုးဝမရွိ) နိင္ေၾကာင္း သံုးသပ္ထားသည္။
(ဂ) A Snapshot of Community in 1960s (15/8/2015) http://www.netipr.org/policy/node/50 ဤစာတမ္းတြင္၊ “ရိုဟင္ဂ်ာ” အသံုးအႏွံဳးကို ၁၉၄၈ ခုနွစ္ Jamaitul Ulema အဖြဲ႕မွစတင္ အသံုးျပဳခဲ့ ေၾကာင္း။ ယင္း ေမယုျပည္နယ္ ရွိ မူဆလင္မ်ား အားလံုး ကို ၁၉၆၀ ခုနွစ္တြင္ ဦးနု-ဦးေနဝင္း ယာယီအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကာလ တြင္၊ ျမန္မာနိင္ငံ မွ ဆက္လက္ တာဝန္ယူသြားရန္ ဆံုးျဖတ္နိင္ခဲ့ေၾကာင္း သံုးသပ္ တင္ျပထားသည္။
(ဃ) Burma and Bangladesh: A Strategy to Combat Statelessness (14/12/2014) http://www.netipr.org/policy/node/42 ဤစာတမ္းတြင္၊ ျမန္မာ ႏွင့္ ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ ႏွစ္နိင္ငံ အစိုးရ မ်ား သို႕၊ ျမန္မာနိင္ငံတြင္း ႏွင့္ ျပည္ပေရာက္ နိင္ငံမဲ့သူမ်ား ကိစၥ ကို ကုလသမၼဂ ႏွင့္ နိင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အကူအညီျဖင့္ ေျဖရွင္းသြားနိင္ရန္၊ မူဝါဒ အၾကံျပဳခ်က္ တရပ္ ျပဳစုတင္ျပထားသည္။